Rezerwat „Koniuszanka I” jest ochroną całej przyrody nieożywionej z jej różnorodnością i krajobrazem. Są to unikalne w tej części formy i zjawiska sufozyjne, występujące w osadach sandrowych. Sufozją jest procesem mechanicznego rozmywania, odprowadzania cząstek stałych przez podziemne wody. Sprzyjające warunki, jakie występują w dolinie Napiwody mogą w zagłębieniach wytopiskowych, występujących na sandrze zapoczątkować proces sufozji. Część północna rezerwatu leży w leśnym obszarze m. Koniuszyn, Leśnictwie Jeleń, o pow. 12,71 ha, w tym ok. 90% stanowią bagna. Od północy rezerwat graniczy z bagnami do jeziora Koniuszyn, pozostałe strony tej północnej części stanowią drzewostany. Występują tu wysięki, stanowiące źródliska rzeki Koniuszanki, jej wody płynącej podziemnie z południowej części Koniuszanki I. Najciekawszym zjawiskiem nie tylko części rezerwatu, ale całego jest Struga Napiwodzka, zanikająca w tej na wschód dolinie na sandrze od Napiwody. Poziomy jej wsiąku względem źródeł Koniuszanki wynoszą ok. 13 m na odcinku 3 km w zależności od hydrologicznych sytuacji, ale zawsze w granicach kilkunastu metrów. Odcinek suchej doliny Napiwody z zjawiskami sufozji ma dł. ok. 3,2 km. W pobliżu osady Rakarnia zaczyna wsiąkać w dno doliny by wypływać u początku głębiej wciętej doliny Koniuszanki. Razem wszystkich form zagłębień i lejów doliczono się w tym rejonie 27.