Imieniny
Imieniny: Eustachego, Wiktoryna
Pogoda
Menu
Kalendarium
PON | WT | ŚRO | CZW | PT | SOB | ND |
---|---|---|---|---|---|---|
1 | 2 | 3 | ||||
4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
Banery
Stanowisko wraz z propozycjami zmian mających na celu usuwanie możliwych barier mogących się pojawić w działalności mikroprzedsiębiorstw
w sprawie projektu ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej – projektowanych zmian w ustawach podatkowych mających znaczenie dla działalności przedsiębiorcy.
Stanowisko przygotowano na podstawie analizy zleconej przez Akademię Liderów Innowacji
i Przedsiębiorczości Fundację dr. Bogusława Federa w projektowanych regulujących zasady
tymczasowego zarządzania przedsiębiorstwem przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną po
jego śmierci oraz kontynuowania działalności gospodarczej wykonywanej przy użyciu tego
przedsiębiorstwa.
Analiza i wystąpienie są działaniem w ramach misji Fundacji i serwisu Mikroporady.pl w
zakresie wsparcia mikro i małych przedsiębiorców oraz monitorowania barier ich
działalności.
Analizę i uwagi przygotował dla Akademii Liderów zespół Kancelarii Juris w składzie:
adw. Jan A. Stefanowicz
r. pr. Agnieszka Kozieł
Strona 2 z 21
Wstęp
Aktualnie w toku prac legislacyjnych na etapie konsultacji społecznych i opiniowania
znajduje się przygotowany przez Ministerstwo Rozwoju i Finansów projekt z dnia 14 lipca
2017 r. ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej.
Przedmiot nowej regulacji obejmuje zasady tymczasowego zarządzania
przedsiębiorstwem przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną po jego śmierci oraz
kontynuowania działalności gospodarczej wykonywanej przy użyciu tego przedsiębiorstwa.
Jak wskazuje projektodawca w uzasadnieniu projektu celem ustawy jest stworzenie ram
prawnych dla płynnej kontynuacji działalności wykonywanej przez zmarłego przedsiębiorcę –
osobę fizyczną w okresie przejściowym, tj. od śmierci przedsiębiorcy (otwarcia spadku) do
czasu ustalenia następców prawnych przedsiębiorcy i rozstrzygnięcia o dalszych „losach”
przedsiębiorstwa. Ustawa reguluje w związku z tym zasady tymczasowego zarządzania
przedsiębiorstwem przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną po jego śmierci oraz
kontynuowania działalności gospodarczej prowadzonej przy użyciu tego
przedsiębiorstwa. Projektodawca zwraca uwagę, iż działalność gospodarcza prowadzona
indywidualnie przez osoby fizyczne jest zdecydowanie najpopularniejszą formą
wykonywania działalności gospodarczej w Polsce. Przedsiębiorców, osób fizycznych jest c.a.
1 300 000 versus 24 000 firm średnich i dużych, w tym różnego typu spółek. 99 procent
przedsiębiorców, osób fizycznych to mikro i mali przedsiębiorcy. Pomimo, iż brak tu jest
danych statystycznych i ze sprawozdawczości ZUS oraz deklaracji podatkowych to nie
wynika, to jednak w zdecydowanej większości tych przedsiębiorstw pracują członkowie
rodziny. Wobec braku spójnych kompleksowych regulacji dla firm rodzinnych,
niesprzyjających systemów ubezpieczenia społecznego oraz nieuwzględniających pracę w
firmie rodzinnej regulacji podatkowych, system jako całość nie skłania do ujawniania pracy
członków rodziny, a jeżeli tacy pracują w przedsiębiorstwie, to są oni poddani
ubezpieczeniom i opodatkowaniu na ogólnych zasadach. Tym samym wszystkie ujęcia i
badania ankietowe przynoszą tylko przybliżone szacunkowe dane na tyle odpowiadające
rzeczywistości, na ile przedsiębiorcy i osoby pracujące w przedsiębiorstwie w istocie
rodzinnym są skłonne ujawniać taką pracę nieopartą na zatrudnieniu.
Strona 3 z 21
W uzasadnieniu projektu ustawy wskazano, iż w świetle danych Instytutu Biznesu
Rodzinnego, firmy rodzinne stanowią 36% wszystkich polskich przedsiębiorstw oraz
wytwarzają 10% PKB naszego kraju. Zgodnie z innymi badaniami w Polsce w 2014 r. firmy
rodzinne stanowiły ok. 1-1,2 mln podmiotów gospodarczych, z czego duży odsetek stanowiły
firmy jednoosobowe, reprezentujące sektor MŚP, które generowały prawie 40% polskiego
PKB oraz dawały zatrudnienie dla ok. 50% polskich pracowników. Raczej te ostatnie badania
są bardziej prawdopodobne i firmy rodzinne, w tym szerokim rozumieniu to ponad 90 procent
polskich przedsiębiorstw. Dlatego sprawy regulacji, takich kompleksowych, spójnych, a nie
wycinkowych są kluczowe dla polskiej gospodarki. Podstawową słabością przedkładanej
regulacji jest to, iż pomimo właściwego kierunku, pilnej konieczności uregulowania sprawy
dziedziczenia przedsiębiorstwa nie jest to dokonywane w szerszym kontekście regulacji, o
czym dalej w pkt 2.
Uwzględniając powyższe, w ślad za argumentacją w uzasadnieniu, projektodawca
wychodzi naprzeciw potrzebom rynku i obrotu tworząc w nowej regulacji nowe instrumenty
prawne, które niestety tylko mają rozwiązać problem sukcesji pokoleniowej w firmach
rodzinnych. Takim instrumentem jest wprowadzany do porządku prawnego tzw. zarząd
sukcesyjny przedsiębiorstwa. Projekt ustawy reguluje w kolejnych rozdziałach:
- zarząd przedsiębiorstwem w spadku (art. 4-6 projektu),
- zarząd sukcesyjny (art. 7-22 projektu),
- zarząd przedsiębiorstwem w spadku do dnia ustanowienia zarządu sukcesyjnego albo
wygaśnięcia uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego (art. 23-27 projektu),
- stosunki prawne dotyczące zmarłego przedsiębiorcy lub przedsiębiorstwa w spadku
(art. 28-34 projektu),
- zarząd sukcesyjny w przypadku śmierci wspólnika spółki cywilnej (art. 35-39
projektu),
- podatki w okresie zarządu sukcesyjnego (art. 40 projektu).
Strona 4 z 21
W związku z tym, że nowa regulacja wprowadza zmiany o charakterze systemowym, w
projekcie znalazły się również propozycje zmian w przepisach ustaw powiązanych, zarówno
w obszarze prawa prywatnego, jak i publicznego. Dotyczy to 25 aktów prawnych, w tym k.c.,
k.p., ustaw podatkowych i ubezpieczeń społecznych.
Poniżej w pkt 1 przedstawiono główne rozwiązania nowej regulacji, a w pkt 2 uwagi do
projektowanych przepisów wraz z alternatywnymi propozycjami zmian w zakresie
obowiązujących aktów prawnych.
1. Istotne rozwiązania projektu
1.1. Słowniczek projektowanej ustawy
Dla potrzeb nowych przepisów w rozdziale 1 projektu w słowniczku (art. 3) wprowadza
się do systemu prawa nowe pojęcia i definicje, tj. m.in.:
decyzja związana z przedsiębiorstwem – decyzja organu administracji publicznej, w
szczególności pozwolenie, koncesja, zezwolenie albo licencja, wydana wobec
przedsiębiorcy, związana z działalnością gospodarczą prowadzoną przez
przedsiębiorcę przy użyciu jego przedsiębiorstwa, także w przypadku, gdy sprawa w
przedmiocie udzielenia pozwolenia, koncesji, zezwolenia, licencji lub wydania innej
decyzji została załatwiona milcząco;
Definicja powyższa jest w zasadzie zbędna. Co wchodzi w skład przedsiębiorstwa stanowi
przepis art. 551 k.c,, a zgodnie z art. 552 k.c. czynność prawna mająca za przedmiot
przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co
innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych; co przy sukcesji
uniwersalnej pod tytułem ogólnym zapewnia przejście wszystkich niezbędnych praw,
uprawnień wynikających również z aktów publicznoprawnych.
następca prawny przedsiębiorcy – pierwotny następca prawny przedsiębiorcy albo
osoba, która nabyła przedsiębiorstwo w spadku bezpośrednio od pierwotnego następcy
prawnego przedsiębiorcy lub małżonka przedsiębiorcy, w tym osoba prawna albo
jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 331 § 1 Kodeksu cywilnego, do której
wniesiono przedsiębiorstwo w spadku tytułem wkładu;
Strona 5 z 21
Wystarczające byłoby tu, aby wskazać, iż jest to osoba dziedzicząca przedsiębiorstwo albo
inny podmiot, który nabył przedsiębiorstwo od tej osoby przed objęciem do prowadzenia.
pierwotny następca prawny przedsiębiorcy – osoba, która zgodnie z prawomocnym
postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku albo przedmiotu zapisu
windykacyjnego albo zgodnie z aktem poświadczenia dziedziczenia nabyła
przedsiębiorstwo w spadku na podstawie powołania do spadku z ustawy albo z
testamentu albo na podstawie zapisu windykacyjnego;
Definicja zbędna. Osoba dziedzicząca jest zdefiniowana w prawie.
udział w przedsiębiorstwie w spadku – prawo wynikające ze wspólności majątku
wchodzącego w skład przedsiębiorstwa w spadku, przysługujące następcy prawnemu
przedsiębiorcy lub małżonkowi przedsiębiorcy;
Uwaga jw.
zapisobierca windykacyjny – osoba, na rzecz której przedsiębiorca uczynił zapis
windykacyjny, którego przedmiotem jest przedsiębiorstwo.
Uwaga jw.
1.2. Zarząd przedsiębiorstwem w spadku
W projektowanym art. 4 wprowadza się zasadę, iż w okresie od chwili śmierci przedsiębiorcy
do dnia wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego, a jeżeli zarząd sukcesyjny nie został ustanowiony
– do dnia wygaśnięcia uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego, należące do spadku
po przedsiębiorcy przedsiębiorstwo, jego zorganizowana część albo udział we
współwłasności przedsiębiorstwa, także jeżeli jest przedmiotem zapisu windykacyjnego, a w
przypadku gdy przedsiębiorca w chwili śmierci pozostawał w związku małżeńskim, także
część majątku wspólnego małżonków obejmująca składniki przedsiębiorstwa, stanowią
przedsiębiorstwo w spadku.
Do przedsiębiorstwa w spadku będą zaliczane także składniki niematerialne i materialne, o
których mowa w art. 551 k.c., nabyte przez zarządcę sukcesyjnego na rachunek następców
prawnych przedsiębiorcy i małżonka przedsiębiorcy.
Strona 6 z 21
Właściwie cała ta regulacja jest również zbędna, gdyż nie budziło wątpliwości, a w
regulacjach od prawa rzymskiego po regulacje napoleońskie, jak i okresu międzywojennego,
nie jest sporne, iż w skład spadku wchodzą przedsiębiorstwa, z tą może różnicą, iż w Polsce
dominuje fikcja prawna, iż przedsiębiorca ma jedno przedsiębiorstwo. Przedsiębiorstwo jako
zorganizowana część spadku, tu; pozostająca w tzw. ruchu, jest dostatecznie unormowana w
k.c., a jedyny problem to ten, iż w Polsce właśnie nie może nadal pozostawać w ruchu z
chwilą śmierci przedsiębiorcy; co zaburza zresztą ujęcie funkcjonalne przedsiębiorstwa. Dla
potrzeb definicji ekonomicznej i cywilnoprawnej większości krajów dla uznania
zorganizowanej części składników majątkowych za przedsiębiorstwo uznaje się tzw.
pozostawanie w ruchu czyli posiadające zdolność wytwarzania produktów lub usług i
wprowadzania ich na rynek ergo istotą ciągłości ruchu przedsiębiorstwa jest właśnie to, iż
zachowując wszelkie uprawnienia publicznoprawne, niezależnie od tego kto podmiotowo
rości sobie prawa do sukcesji. Na rachunek masy spadkowej i tym samym sukcesorów
prowadzony jest ruch przedsiębiorstwa na podstawie wszelkich uprawnień, które posiadał
przedsiębiorca; poza jednym wyjątkiem tzw. osobistych, wynikających z zawodowych,
osobistych kwalifikacji i uprawnień, które może tylko przedsiębiorca osobiście wykonywać, a
nie przez inne osoby, którymi się posługuje (udzielił upoważnienia) (patrz też uwagi w pkt 2
poniżej).
1.3. Instytucja zarządu sukcesyjnego, status i zakres działania zarządcy sukcesyjnego
Zgodnie z projektowanym art. 7 zarząd sukcesyjny ma obejmować zobowiązanie do
prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku oraz umocowanie do czynności sądowych i
pozasądowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa w spadku.
Zarządca sukcesyjny ma działać w imieniu własnym, ale na rachunek następców prawnych
przedsiębiorcy i małżonka przedsiębiorcy, którym przysługuje udział w przedsiębiorstwie w
spadku (art. 8 projektu). W jednym czasie może być powołany tylko jeden zarządca
sukcesyjny (art. 9 projektu).
Strona 7 z 21
Przedsiębiorca będzie mógł powołać zarządcę sukcesyjnego w drodze jednostronnej
czynności prawnej – przez oświadczenie na piśmie pod rygorem nieważności (art. 10
projektu). W przypadku, gdy przedsiębiorca nie powołał zarządcy sukcesyjnego, zarządcę
sukcesyjnego będzie mogła powołać (art. 12 projektu):
osoba, która przyjęła spadek i uzyskała zgodę wszystkich pozostałych, znanych jej
spadkobierców oraz małżonka przedsiębiorcy, chyba że otwarto testament w którym
uczyniony został zapis windykacyjny, którego przedmiotem jest przedsiębiorstwo,
albo
małżonek przedsiębiorcy, jeżeli uzyskał on zgodę wszystkich znanych mu
spadkobierców przedsiębiorcy albo zapisobiercy windykacyjnego, albo
w przypadku, w którym przedmiotem zapisu windykacyjnego jest przedsiębiorstwo
osoba, która przyjęła zapis windykacyjny i która uzyskała zgodę małżonka
przedsiębiorcy.
Uprawnienie do powołania zarządcy sukcesyjnego będzie przysługiwało wskazanym wyżej
osobom uprawnionym przez okres dwóch miesięcy od dnia śmierci przedsiębiorcy. Mając na
uwadze tę konstrukcję należy zauważyć, że w innych krajach, w Polsce okresu
międzywojennego i zresztą do 1964 r. tę rolę pełnił prokurent. Dlatego przede wszystkim dla
uzdrowienia i zbliżenia regulacji krajowych, co jest standardem na świecie należy wreszcie
zrealizować zapis k.c., iż prokurę może ustanowić każdy przedsiębiorca. Prokura jest właśnie
tą instytucją, która wprowadza zarządcę przedsiębiorstwa czyli osobę, która jest
legitymowana do prowadzenia przedsiębiorstwa w imieniu i na rachunek przedsiębiorcy i
może nadal działać po śmierci przedsiębiorcy do czasu, aż sukcesorzy nie postanowią co do
losów przedsiębiorstwa, tzn. nie obejmą go lub nie dokonają zbycia. Można przywołać tu za
Komentatorami Kodeksu handlowego1, do art. 61 par. 1 k.h., który stanowił, iż prokura
upoważnia do wszystkich czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z
prowadzeniem jakiegokolwiek przedsiębiorstwa zarobkowego, że termin „upoważnia”
odnosił się do stosunków wobec osób trzecich i obejmował nie tylko zwykłe, lecz także
przekraczające zwykły zakres czynności, jeżeli one tylko mogły mieć związek z
przedsiębiorstwem.
1 Tak: Komentarz do Kodeksu handlowego, 1994, T.Dziurzyński, Z.Fenichel, M.Honzatko, str. 61 i nast.
Strona 8 z 21
Prokurent mógł więc wnosić pozwy w imieniu kupca (co oznacza obecnie - przedsiębiorca,
osoba fizyczna), ustanawiać pełnomocnika procesowego, zawierać ugody w procesie; mogły
być skutecznie do jego rąk doręczane pozwy przeciwko kupcowi w sprawach, związanych z
prowadzeniem przedsiębiorstwa. O ile zatem przepisy odnoszące się do prokury nie stanowiły
inaczej, prokurent mógł dokonywać czynności, do których normalnie potrzebne było
pełnomocnictwo osobne. Natomiast już z mocy prokury umocowany był do nabywania
nieruchomości i dokonywania czynności, mających na celu uwolnienie nieruchomości od
obciążeń, o ile oczywiście pozostawało to w związku z przedsiębiorstwem. Mógł też dalej
wydzierżawiać i wynajmować nieruchomości. Ograniczenia prokury nie miały skutku wobec
osób trzecich nawet wówczas, gdy osoby te o ograniczeniu widziały lub wiedzieć powinny.
Ponadto, zgodnie z art. 64 k.h. prokura mogła być w każdym czasie odwołana, wygasała
wskutek ogłoszenia upadłości kupca, natomiast śmierć kupca ani utrata przez niego zdolności
do działań prawnych nie powodowała wygaśnięcia prokury. Na tle tego przepisu,
Komentatorzy zwracali m.in. uwagę, iż prokura wygasała z chwilą przejścia spółki w stan
likwidacji; jednakże zasada ta nie obowiązywała, gdy kupiec jednoosobowy lub osoba prawna
likwidowały swoje przedsiębiorstwo. Prokura wygasała również z chwilą zbycia
przedsiębiorstwa, a także wskutek zamknięcia przedsiębiorstwa (wygaszenia działalności i
zgłoszenia do rejestru) oraz także wskutek tego, że po jej udzieleniu nastąpiły okoliczności
faktyczne, ograniczające prokurenta w zdolności do czynności prawnych.
Należy podnieść, iż jeżeli w projektowanej regulacji poszerzono by jej zakres i jednocześnie
umożliwiono korzystać z prokury przedsiębiorcom, osobom fizycznym, spółkom cywilnym,
to większa część regulacji dotycząca zarządu sukcesyjnego stałaby się zbędną i samo pojęcie
zarządców sukcesyjnego również.
Według projektowanego art. 14 zarządca sukcesyjny będzie uprawniony do dokonywania
czynności zwykłego zarządu w sprawach wynikających z prowadzenia przedsiębiorstwa w
spadku; a co do czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu w sprawach
wynikających z prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku - za zgodą wszystkich następców
prawnych przedsiębiorcy oraz małżonka przedsiębiorcy, którym przysługuje udział w
przedsiębiorstwie w spadku, a w braku takiej zgody za zezwoleniem sądu.
Projekt stanowi, iż zarządca sukcesyjny zaciąga tylko takie zobowiązania, które są związane z
prowadzeniem przedsiębiorstwa w spadku i które mogą być zaspokojone z dochodów lub
majątku przedsiębiorstwa w spadku.
Strona 9 z 21
Odwołanie zarządcy sukcesyjnego będzie możliwe w każdym czasie. Może tego dokonać
sam przedsiębiorca w formie pisemnej pod rygorem nieważności (art. 18 projektu). Po
śmierci przedsiębiorcy zarządca sukcesyjny może być odwołany przez osobę, która
uczestniczyła w jego powołaniu albo była do tego uprawniona, za zgodą pozostałych z tych
osób (analogicznie jak przy powołaniu zarządcy sukcesyjnego po śmierci przedsiębiorcy).
Niezależnie od tego, zarządcę sukcesyjnego może (samodzielnie) odwołać każdy z następców
prawnych przedsiębiorcy (czyli po potwierdzeniu we właściwej drodze nabycia spadku), lub
małżonek przedsiębiorcy, którym przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku.
Odwołanie zarządcy sukcesyjnego po śmierci przedsiębiorcy wymaga zachowania formy aktu
notarialnego.
Osoba powołana jako zarządca sukcesyjny może także zrezygnować z tej funkcji, składając
oświadczenie odpowiednio przedsiębiorcy (jeżeli zarządcę powołał przedsiębiorca za życia)
albo przed notariuszem (art. 19 projektu).
Zarząd sukcesyjny ma mieć charakter tymczasowy. Zgodnie z przyjętą w projekcie zasadą,
zarządca sukcesyjny będzie mógł prowadzić przedsiębiorstwo do czasu działu spadku, nie
dłużej jednak niż przez okres dwóch lat od dnia śmierci przedsiębiorcy (art. 20 projektu).
Z ważnych przyczyn sąd, przed wygaśnięciem zarządu sukcesyjnego, będzie mógł – na
wniosek osoby, na rzecz której działa zarządca sukcesyjny, przedłużyć okres zarządu
sukcesyjnego o określony czas, nie dłuższy jednak niż okres pięciu lat od dnia śmierci
przedsiębiorcy.
Zarząd sukcesyjny wygaśnie natomiast przed upływem dwóch lat od dnia śmierci
przedsiębiorcy, nawet jeśli nie zostanie dokonany dział spadku, w następujących
przypadkach:
z upływem dwóch miesięcy od dnia śmierci przedsiębiorcy, jeżeli w tym okresie
żaden ze spadkobierców przedsiębiorcy nie przyjął spadku ani zapisobierca
windykacyjny nie przyjął zapisu windykacyjnego, chyba że zarządca sukcesyjny
działa na rzecz małżonka przedsiębiorcy;
z upływem miesiąca od dnia prawomocnego stwierdzenia nabycia spadku albo
poświadczenia dziedziczenia, jeżeli spadek nabył jeden spadkobierca albo
zapisobierca windykacyjny nabył przedsiębiorstwo w spadku w całości;
z dniem nabycia od pierwotnego następcy prawnego lub małżonka przedsiębiorcy
przedsiębiorstwa w spadku przez jedną osobę;
Strona 10 z 21
z upływem miesiąca od dnia odwołania zarządcy sukcesyjnego albo rezygnacji z tej
funkcji, chyba że w tym okresie powołano kolejnego zarządcę sukcesyjnego;
z upływem miesiąca od dnia śmierci, utraty przez zarządcę sukcesyjnego pełnej
zdolności do czynności prawnych, prawomocnego orzeczenia w stosunku do niego
zakazu wykonywania działalności lub pełnienia funkcji zarządcy sukcesyjnego, chyba
że w tym okresie powołano kolejnego zarządcę sukcesyjnego;
z dniem ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy.
W projektowanej ustawie przyjmuje się, że w okresie od chwili śmierci przedsiębiorcy do
dnia ustanowienia zarządu sukcesyjnego albo wygaśnięcia uprawnienia do powołania
zarządcy sukcesyjnego, osoby uprawnione do powołania zarządcy sukcesyjnego (małżonek
lub prawdopodobny zapisobierca windykacyjny, a w braku tych osób – prawdopodobny
spadkobierca przedsiębiorcy) mogą dokonywać czynności koniecznych do zachowania lub
zabezpieczenia majątku przedsiębiorstwa w spadku lub możliwości prowadzenia tego
przedsiębiorstwa (art. 23 projektu).
Powyższe rozwiązania są niespójne i stwarzają istotne ryzyka. Zarządca sukcesyjny tak, jak
prokurent powinien mieć obowiązek prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku tak, jak
przedsiębiorca, przy zastrzeżeniu czynności zwykłego zarządu i nie powinno z prawa
wynikać, iż może porzucić przedsiębiorstwo czy wręcz utracić możliwość jego prowadzenia
w związku z wygaśnięciem zarządu lub innymi czynnościami, choćby odwołania przez
spadkobierców do chwili przekazania przedsiębiorstwa, zarządu nim swojemu następcy bądź
pełnomocnikowi następców prawnych uprawnionych do dokonania takiego umocowania,
wydania przedsiębiorstwa zapewniającego utrzymanie go w ruchu. W przypadku utraty tytułu
prawnego stosuje się przepisy o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia i prawa do
dokonywania czynności zapobiegających utracie wartości, stratom majątkowym (art. 752
k.c.).
1.4. Stosunki prawne dotyczące zmarłego przedsiębiorcy lub przedsiębiorstwa w spadku,
zasada kontynuacji
Zgodnie z art. 28 projektu od chwili ustanowienia zarządu sukcesyjnego zarządca sukcesyjny
może wykonywać majątkowe prawa i obowiązki zmarłego przedsiębiorcy w sprawach
wynikających z prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku. We wszystkich stosunkach
umownych, w których przepisy lub umowa przewidują po śmierci przedsiębiorcy działanie
spadkobierców przedsiębiorcy, w sprawach wynikających z prowadzenia przedsiębiorstwa w
spadku działa zarządca sukcesyjny.
Strona 11 z 21
W projektowanym art. 32 zapisano zasadę kontynuacji stosunków umownych
stanowiąc, iż w braku odmiennych postanowień umowy, śmierć przedsiębiorcy nie powoduje
wygaśnięcia umowy zawartej przez tego przedsiębiorcę w zakresie działalności jego
przedsiębiorstwa, jeżeli z chwilą śmierci przedsiębiorcy został ustanowiony zarząd
sukcesyjny. Uprawnienia i obowiązki wynikające z takiej umowy będą przechodzić na
pierwotnych następców prawnych przedsiębiorcy, a do chwili wygaśnięcia zarządu
sukcesyjnego ma je wykonywać zarządca sukcesyjny. Powyższa zasada nie będzie miała
zastosowania do umów, których wykonanie zależy od osobistych przymiotów zmarłego
przedsiębiorcy.
Jeżeli zarząd sukcesyjny został ustanowiony po śmierci przedsiębiorcy, obowiązywanie
umowy zawartej przez przedsiębiorcę w zakresie działalności jego przedsiębiorstwa będzie
zależało od potwierdzenia tej umowy (art. 33 projektu). W przypadku takiego
potwierdzenia, uprawnienia i obowiązki wynikające z takiej umowy przejdą na następców
prawnych przedsiębiorcy, a jeżeli został ustanowiony zarząd sukcesyjny, do czasu
wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego, wykonywać je będzie zarządca sukcesyjny. Potwierdzenie
umowy będzie miało moc wsteczną od daty śmierci przedsiębiorcy.
Jeżeli natomiast nie ustanowiono zarządu sukcesyjnego, umowa wygaśnie wraz z upływem
terminu do powołania zarządcy sukcesyjnego, a zobowiązania wynikające ze spełnienia
świadczenia przez drugą stronę umowy wejdą do długów spadkowych.
W praktyce wszystkie powyższe zagadnienia załatwiałaby formuła pełnej sukcesji
uniwersalnej pod tytułem ogólnym z warunkiem zawieszającym i rozwiązującym; po
pierwsze trwania lub ustanowienia prokury i pod drugie prowadzenia przedsiębiorstwa,
pozostawania w ruchu chyba, że sukcesorzy, za zgodą sądu, podejmą decyzję o likwidacji
przedsiębiorstwa lub uczyni to sąd, na wniosek prokurenta w związku z
uprawdopodobnieniem upadłości, a więc sytuacji, gdy ciężary i długi mogą przekroczyć
aktywa, czyli nastąpi utrata wartości przedsiębiorstwa.
1.5. Kwestie podatkowe w okresie zarządu sukcesyjnego
W projekcie w art. 40 wprowadza się zapis, zgodnie z którym przedsiębiorstwo w spadku
uznaje się za jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej, będącą
podatnikiem, o którym mowa we właściwych przepisach ustaw podatkowych.
Strona 12 z 21
1.6. Przepisy przejściowe
Projekt zakłada wejście w życie ustawy z dniem 1 stycznia 2018 r., z tym, że art. 66 stanowi
się, iż jej przepisy znajdą zastosowanie także, w przypadku gdy śmierć przedsiębiorcy
nastąpiła przed dniem wejścia ustawy w życie, jeżeli do dnia wejścia w życie ustawy nie
upłynął termin 2 miesięcy od dnia śmierci przedsiębiorcy do powołania zarządcy
sukcesyjnego.
2. Uwagi do projektowanych rozwiązań
2.1. Co do zasady kierunek proponowanych zmian należy ocenić pozytywnie.
Przedsiębiorstwa tzw. rodzinne w tym ujęciu tradycyjnym, zawsze były i nadal powinny być
jednym z istotnych elementów przedsiębiorczości, form prowadzenia i finansowania
działalności gospodarczej, w oparciu o „zasoby rodzinne” tak w obszarze własności
intelektualnej, materialne jak i zdolności finansowania. W aktualnym stanie prawnym brak
jest rozwiązań, które zapewniałyby kontynuację prowadzenia przedsiębiorstwa przy
zachowaniu jego ciągłości jako rodzinnego niezależnie od naturalnych procesów
dziedziczenia, sukcesji i zmian w formie prowadzenia działalności gospodarczej.
Rozwiązanie takie funkcjonowało przed wojną; zgodnie z przepisami rozporządzenia
Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 7 czerwca 1927 r. o prawie przemysłowym (Dz.U. Nr 53,
poz. 468).
2.2 Niewątpliwie wprowadzenie do polskiego systemu prawa rozwiązań, które umożliwiłyby
przejściowe prowadzenie przedsiębiorstwa po śmierci przedsiębiorcy będącego osobą
fizyczną jest korzystne dla gospodarki, ponieważ zapewnia ochronę działalności
gospodarczej jako „żywego przedsiębiorstwo”, przed likwidacją nieuchronną w związku ze
śmiercią osoby fizycznej i to nawet jeżeli nie było żadnych przesłanek ekonomicznych. Z
tego punktu widzenia, ratio legis proponowanych nowych rozwiązań co do zasady spełnia
powyższe przesłanki; aczkolwiek forma i przyjęte rozwiązania niekoniecznie są optymalne.
Strona 13 z 21
2.3. Bardziej krytycznie natomiast trzeba odnieść się do konkretnych przepisów projektu.
Zasadnicza uwaga dotyczy tego, iż niepotrzebnie wprowadza się tak rozbudowaną regulację
tworząc nową kategorię jednostki organizacyjnej, która na dodatek nie będzie miała zdolności
prawnej, ani nie ma być formą prowadzenia przedsiębiorstwa w ramach i o statusie
prowadzenia działalności gospodarczej. Zarządca tymczasowy, niezależnie od nazwy, trybu i
podstaw ustanawiania powinien w pełnym zakresie być traktowany, mieć kompetencje i
obowiązki zarówno jako osoba kierująca przedsiębiorstwem / organ zarządczy, jak i
kierownik zakładu pracy mający pełną legitymację do zarządu zwykłego, a wobec okresowo
nieobjęcia przez sukcesorów prowadzenia przedsiębiorstwa, a tym samym nie wykonywania
praw właścicielskich i zarządczych, mógłby mieć poszerzone zakresy, kompetencje do
czynności przekraczających zwykły zarząd.
2.4. Możliwym i pożądanym rozwiązaniem w przedmiotowej materii powinno być przyjęcie
domniemania prawnego, że przedsiębiorstwo w spadku jest prowadzone na rachunek
spadkobierców (sukcesorów), do czasu oświadczenia się przez nich co do zachowania i
prowadzenia przedsiębiorstwa, z tą tylko modyfikacją, że o ile nie wprowadzono prokury, to
za prokurenta pojawia się zarządca (z pewnymi modyfikacjami kompetencji), który działa jak
prokurent. Było by to zgodne z zasadą sukcesji uniwersalnej pod tytułem ogólnym
(przedsiębiorstwo przechodzi na spadkobierców lub zapisobierców bądź ew. na nabywcę
przedsiębiorstwa). Z punktu widzenia natomiast dyrektywy racjonalnego ustawodawcy,
powyższe pozwoliłoby również na ograniczenie konieczności tak szerokiej ingerencji w
materię wielu ustaw, tu; zmiana dotyczy 25 aktów prawnych z zakresu prawa cywilnego,
administracyjnego, podatkowego.
2.5. Mając powyższe na uwadze, podstawowe, kluczowe zmiany powinny objąć tylko:
ustawę z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jednolity
Dz.U. z 2016 r. poz. 1829, dalej usdg),
ustawę z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jednolity Dz. U. z 2016 r.
poz. 380 ze zm.),
ustawę z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników
i płatników (tekst jednolity Dz.U. z 2016 r. poz. 476 ze zm.) oraz
Strona 14 z 21
ustawę z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst
jednolity Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm., dalej updof).
2.6. Zmiany powinny objąć lub odnosić się do przepisów Kodeksu cywilnego, m. in. art.
43[4] oraz 43[8] par. 2 (dotyczące firmy), art. 55[1], 55[2], 55[4] (dotyczące
przedsiębiorstwa), art. 109[1] par. 1 oraz 109[8] par. 1 (dotyczące prokury).
Należałoby przeprowadzić analizę w zakresie koniecznych zmian przepisów księgi czwartej
Kc w szczególności w zakresie spadku do czasu jego objęcia przez spadkobierców, zarządcy
masy spadkowej jak również odpowiednich przepisów Kodeksu postępowania cywilnego w
zakresie dotyczącym w szczególności zabezpieczania masy spadkowej. Zmiany te należałoby
dopracować, tak aby je wprowadzić do istniejącego systemu prawnego nie zaburzając jego
funkcjonowania.
Również należałoby, w przypadku wyboru określonych rozwiązań, dopracować spójność
siatki pojęć.
Zgodnie z art. 43[4] Kc, firmą osoby fizycznej jest jej imię i nazwisko. Nie wyklucza to
włączenia do firmy pseudonimu lub określeń wskazujących na przedmiot działalności
przedsiębiorcy, miejsce jej prowadzenia oraz innych określeń dowolnie obranych.
Proponowana regulacja: firmą osoby fizycznej jest jej imię i nazwisko. Nie wyklucza to
włączenia do firmy pseudonimu lub określeń wskazujących na przedmiot działalności
przedsiębiorcy, miejsce jej prowadzenia oraz innych określeń dowolnie obranych. Dopuszcza
się prowadzenie przedsiębiorstwa osoby fizycznej po jej śmierci pod dotychczasową firmą na
rachunek spadkobierców zgodnie z przepisami odrębnymi. W takim wypadku firma
powinna zawierać dodatek „na rachunek przedsiębiorstwa w spadku”.
Zgodnie z przepisem art. 43[8] Kc;
§ 1. W przypadku utraty członkostwa przez wspólnika, którego nazwisko było umieszczone w
firmie, spółka może zachować w swej firmie nazwisko byłego wspólnika tylko za wyrażoną na
piśmie jego zgodą, a w razie jego śmierci - za zgodą jego małżonka i dzieci.
Strona 15 z 21
§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio w wypadku kontynuowania działalności
gospodarczej osoby fizycznej przez inną osobę fizyczną będącą jej następcą prawnym.
§ 3. Kto nabywa przedsiębiorstwo, może je nadal prowadzić pod dotychczasową nazwą.
Powinien jednak umieścić dodatek wskazujący firmę lub nazwisko nabywcy, chyba że strony
postanowiły inaczej.
Proponowana zmiana w par. 2:
Przepis § 1 stosuje się odpowiednio w wypadku kontynuowania działalności gospodarczej
osoby fizycznej przez inną osobę fizyczną będącą jej następcą prawnym oraz w wypadku
prowadzenia przedsiębiorstwa na rachunek spadku zgodnie z przepisami odrębnymi.
Zgodnie z przepisem art. 55[1] Kc, przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem
składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności
gospodarczej.
Obejmuje ono w szczególności:
1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa
przedsiębiorstwa);
2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i
wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa
do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
5) koncesje, licencje i zezwolenia;
6) patenty i inne prawa własności przemysłowej;
7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
8) tajemnice przedsiębiorstwa;
9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Strona 16 z 21
W pierwszej kolejności należałoby postulować zmianę wprowadzenia do przepisu art. 55[1]
Kc; przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i
materialnych dla prowadzenia działalności gospodarczej. Celem tej zmiany jest
wyeksponowanie tego, że przedsiębiorstwo jest ze swej istoty „żywe” - jest w ruchu, w
przeciwieństwie do zbioru rzeczy lub innych składników materialnych oraz niematerialnych.
Zmiana w art. 55[1] Kc polegała by na objęciu dotychczasowej treści oznaczeniem par. 1, i
dodaniem par. 2 o następującej treści:
Przedsiębiorstwo prowadzone w ramach masy spadkowej przez prokurenta (ewentualnie
rozszerzając o wykonawcę testamentu lub kuratora) obejmuje także firmę z odpowiednim
dodatkiem oraz prawo do występowania w obrocie przy korzystaniu z identyfikacji
statystycznej i podatkowej oraz innych oznaczeń i identyfikacji zgodnie z przepisami
szczególnymi.
Należałoby rozważyć ograniczenie możliwości prowadzenia przedsiębiorstwa po śmierci
przedsiębiorcy tylko i wyłącznie do prokurenta (optymalnie jednocześnie, lub wykonawcy
testamentu), którego on sam ustanowił. Niewątpliwie udzielenie prokury powinno się wiązać
z istnieniem zaufania wobec osoby prokurenta, jak i posiadaniem przez niego odpowiednich
kwalifikacji. Przedsiębiorca mógłby zatem za swego życia mieć możliwość kto poprowadzi
jego działalność na wypadek jego śmierci.
Wydaje się, że dla pewności obrotu byłoby bezpieczniejsze powierzenie prowadzenia
przedsiębiorstwa po śmierci przedsiębiorcy wyłącznie prokurentowi, którego kompetencje są
jasno zdefiniowane w ustawie (Kc) zamiast wykonawcy testamentu, który nie będąc
jednocześnie prokurentem, w pierwszej kolejności może realizować nie tyle cel jakim jest
prowadzenie przedsiębiorstwa, ale rozdysponowanie masą spadkową zgodnie z
postanowieniami testamentu.
Zgodnie z art. 55[2] Kc czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje
wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności
prawnej albo z przepisów szczególnych.
Należałoby rozważyć kwestię zbycia przedsiębiorstwa prowadzonego na rachunek spadku z
uwzględnieniem przepisów z księgi czwartej Kc dotyczących zbywania spadku lub
składników majątkowych wchodzących w jego skład.
Strona 17 z 21
Zgodnie z art. 55[4] Kc nabywca przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego jest
odpowiedzialny solidarnie ze zbywcą za jego zobowiązania związane z prowadzeniem
przedsiębiorstwa lub gospodarstwa, chyba że w chwili nabycia nie wiedział o tych
zobowiązaniach, mimo zachowania należytej staranności. Odpowiedzialność nabywcy
ogranicza się do wartości nabytego przedsiębiorstwa lub gospodarstwa według stanu w
chwili nabycia, a według cen w chwili zaspokojenia wierzyciela. Odpowiedzialności tej nie
można bez zgody wierzyciela wyłączyć ani ograniczyć.
Należałoby utrzymać zasadę określoną w przepisie art. 55[4] Kc celem ochrony wierzycieli.
Przechodząc do rozważania zmian w przepisach regulujących prokurę należałoby wskazać na
podstawowy element zarysowanej koncepcji. Otóż należałoby przyjąć, że opierałaby się ona
na instytucji prokury. Przedsiębiorca, osoba fizyczna powinna mieć możliwość ustanowienia
prokury. Po jego śmierci przedsiębiorstwo było by prowadzone na rachunek spadku przez
prokurenta, który powinien mieć możliwość powołania odpowiedniego zarządcy lub
ostatniego prokurenta mającego wiedzę jak i umiejętności potrzebne do samodzielnego
prowadzenia przedsiębiorstwa. Zaletą instytucji prokury jest to, że uprawnienia prokurenta są
ściśle określone przepisami, co do zasady bez możliwości ich modyfikacji przez
przedsiębiorcę, co ma szczególne znaczenie dla bezpieczeństwa obrotu. Dodatkowo już w
obowiązującym wcześniej stanie prawnym, prokura nie wygasała w przypadku śmierci
przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną. Bezpieczeństwo obrotu wymaga, żeby prowadzenie
przedsiębiorstwa po śmierci przedsiębiorcy powierzyć prokurentowi, który powinien mieć
odpowiednie kompetencje i uprawnienia nie budzące wątpliwości co do ich zakresu.
Zgodnie z art. 109[1] Kc,
§ 1. Prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego
obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców, które obejmuje umocowanie do czynności
sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.
§ 2. Nie można ograniczyć prokury ze skutkiem wobec osób trzecich, chyba że przepis
szczególny stanowi inaczej.
Strona 18 z 21
Proponowana zmiana:
§ 1. Prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego
obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców albo ewidencji działalności gospodarczej
(CEDIG), które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są
związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.
Zmiana ma na celu umożliwienie przedsiębiorcom wpisanym do CEIDG ustanawianie
prokury. Na marginesie należy wskazać, że docelowo należałoby rozważyć zniesienie
dualizmu w postaci KRS oraz CEIDG.
Zgodnie z art. 109[8] Kc,
§ 1. Udzielenie i wygaśnięcie prokury przedsiębiorca powinien zgłosić do rejestru
przedsiębiorców.
§ 2. Zgłoszenie o udzieleniu prokury powinno określać jej rodzaj, a w przypadku prokury
łącznej także sposób jej wykonywania.
Proponowana zmiana:
Par 1. Udzielenie i wygaśnięcie prokury przedsiębiorca powinien zgłosić do rejestru
przedsiębiorców albo ewidencji działalności gospodarczej (CEDIG).
2.7. Przechodząc do rozważania zmian w innych aktach prawnych. w pierwszej kolejności
należałoby rozważyć zmianę przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej,
jako że stanowi ona odpowiednik Prawa przemysłowego (patrz wyżej pkt 2.1.). Analizując
przepis art. 40 Prawa przemysłowego można w pierwszej kolejności wstępnie zaproponować
w usdg przepis o następującej treści:
Na podstawie wpisu przedsiębiorcy do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności
Gospodarczej, może być po jego śmierci prowadzona działalność gospodarcza na rachunek
jego spadku do czasu objęcia przedsiębiorstwa przez spadkobierców.
Taki przepis byłby „rdzeniem”, podstawą prawną dla rozwiązania odpowiadającego
przedwojennemu. Już na pierwszym etapie pojawia się kwestia na czyj rachunek powinien
„przemysł” czyli działalność gospodarcza być wykonywana.
Strona 19 z 21
Ponieważ nie zawsze spadkobiercami będzie wdowa lub małoletni zstępni, to należałoby dziś
oczywiście zaproponować ogólnie spadkobierców. Kolejną kwestią jest wybór do jakiej daty
takie prowadzenie działalności gospodarczej powinno być dopuszczalne. Należałoby
postulować datę objęcia przedsiębiorstwa przez spadkobierców, ponieważ dopiero wtedy
będą oni mogli bezpośrednio je prowadzić.
Dalsze zmiany powinny obejmować m.in. obowiązek ujawnienia w Centralnej Ewidencji i
Informacji w szczególności:
powołania prokurenta w rozumieniu przepisów Kc,
śmierci przedsiębiorcy,
dalszego prowadzenia „na rachunek spadku” działalności gospodarczej przez
prokurenta pod firmą zmarłego do czasu objęcia przez spadkobiercę lub łącznie
spadkobierców w formie przepisanej prawem, czyli np. spółki jawnej, komandytowej
lub rodzinnej o ile taką wprowadzimy do polskiego systemu prawa,
ujawnienia w CEIDG spadkobiercy lub spadkobierców przedsiębiorstwa
prowadzonego na rachunek spadku (Spadkobiercy do czasu objęcia przedsiębiorstwa
przez następcę prawnego albo następców prawnych uprawnionego/ych do podjęcia
działalności podlegają wpisowi do CEIDG (lub KRS)).
Nawiązując do rozwiązania przyjętego w Prawie przemysłowym z 1927 r., a mianowicie
stanowiącym, iż osoby, powołane do dalszego prowadzenie przemysłu w wypadkach w tym
artykule przewidzianych, winny odpowiadać warunkom ustawowym dla prowadzących
przemysł, należałoby rozważyć wprowadzenie rozwiązania, iż jeżeli do prowadzenia
działalności gospodarczej byłby wymagane określone kompetencje, to prokurent byłby
obowiązany mieć takie właśnie kompetencje, jakie są wymagane od przedsiębiorcy.
Strona 20 z 21
2.8. W zakresie zmian w ustawie o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i
płatników2 oraz updof, po pierwsze należy wskazać, że zgodnie z obecnie obowiązującym
przepisem art. 12 tej ustawy:
1. NIP nadany podatnikowi nie przechodzi na następcę prawnego, z wyjątkiem:
1)przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa
lub przedsiębiorstwa komunalnego w jednoosobową spółkę gminy;
2)przekształcenia spółki cywilnej w spółkę handlową lub spółki handlowej w inną spółkę
handlową.
1a. Do celów identyfikacji podatkowej za przekształcenie, o którym mowa w ust. 1 pkt 2,
uznaje się również wpis spółki cywilnej do rejestru na podstawie art. 26 § 4 ustawy z dnia 15
września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz.U. z 2013 r. poz. 1030, z późn. zm.8)).
2. W przypadku zgonu lub ustania bytu prawnego podatnika, nadany NIP wygasa, z
wyjątkiem przypadków wymienionych w ust. 1 i 1a.
Należałoby postulować dokonanie odpowiednich zmian, celem umożliwienia niewygaśnięcia
NIP mimo zgonu przedsiębiorcy, na potrzebę prowadzenia jego przedsiębiorstwa po jego
śmierci.
Można tu zatem zaproponować następujące zmiany;
- w ust. 1 przepisu art. 12 ustawy o ewidencji, polegające na dodaniu w ust. 1 pkt 3):
3) przekształcenia przedsiębiorcy w spółkę kapitałową zgodnie z przepisem art. 551 par. 5
ustawy z dnia 15 września 2000 r. kodeksu spółek handlowych3.
Ta zmiana, niejako dokonana „przy okazji” miałaby na celu usunięcie luki w przepisach, tak
aby przedsiębiorca będący osobą fizyczną przekształcający swoją działalność w spółkę
kapitałową mógł ją bez zakłóceń kontynuować.
2 z zastrzeżeniem, iż te proponowane zmiany powinny być odpowiednio odniesione do projektowanych
przepisów znajdującego się obecnie na etapie konsultacji i opiniowania projektu z 10 lutego 2017 nowej ustawy
o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy
3
ze wskazaniem zgodnie z zasadami techniki prawodawczej Dz. U. i zmian.
Strona 21 z 21
- w przepisie art. 12 dodać ponadto ustęp 1b:
1b. W przypadku prowadzenia przez prokurenta przedsiębiorstwa pod dotychczasową firmą
zgodnie z art. …....... ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej4
na rachunek spadku może się on posługiwać NIP nadanym podatnikowi do czasu objęcia
przedsiębiorstwa przez następców prawnych.
- w przepisie art. 12 w ust. 2 partykułę „i” zastąpić przecinkiem i dodać do wyliczenia ust.
1b.
Odesłanie dotyczyło by przepisu w usdg umożliwiającego prowadzenie przedsiębiorstwa
zmarłego przedsiębiorcy po jego śmierci.
Zmiany w updof powinny dotyczyć w szczególności kwestii rozliczeń podatkowych zmarłego
przedsiębiorcy, którego przedsiębiorstwo prowadziłby prokurent na dzień otwarcia spadku i
masy spadkowej na dzień objęcia przez spadkobierców. Propozycja sprowadza się do
wprowadzenia obowiązku prowadzenia odrębnie nadal dokumentacji (ksiąg rachunkowych)
przychodów i rozchodów (nie ma wyodrębnione masy majątkowej w spadku), a odrębnie
zmian w pozostałej części masy majątkowej spadku.
2.9. Mając na uwadze powyższe oraz etap prac legislacyjnych, na którym aktualnie znajduje
się przedmiotowy projekt i zakładany termin wejścia w życie nowej regulacji (1 stycznia 2018
r.), nie ma przeszkód, aby projektodawca rozważył przeformatowanie przyjętej koncepcji
zapewnienia kontynuacji działalności przedsiębiorstwa w kierunku propozycji wskazanej w
pkt 2.4 powyżej, a co za tym idzie, przy uwzględnieniu adekwatnie propozycji zmian
obowiązujących przepisów tak, jak to wskazano w pkt 2.6-2.8. Również zasadnym i celowym
byłoby, aby zweryfikować słowniczek projektowanej ustawy ograniczając o te pojęcia, które
są zbędne tak, jak to wskazano w pkt 1.1. powyżej.